باکتری های موجود در دهان باعث بروز بیماری های لثه ، پوسیدگی دندان ، ناراحتی های ویروسی و دیگر عفونت های شایع دهان در کودکان و بزرگسالان می شود . پوسیدگی ، کرم خوردگی یا سوراخ شدن دندان زمانی رخ می دهد که پلاک مدت زمان طولانی روی دندان باقی بماند . پلاک ماده ای چسبناک از باکتری است که در اثر خوردن مواد غذایی قندی یا نشاسته ای ایجاد می شود . تمام گروه های سنی در معرض پوسیدگی دندان هستند . مسواک زدن شدید و قرار گرفتن در معرض مواد اسیدی عمدتا در اثر نوشیدن آب مرکبات یا نوشابه باعث ساییدگی سطح دندان می شود و آنها را شفاف یا بد رنگ می کند .

طی یک قرن گذشته شیوع پوسیدگی دندان دچار دگرگونی های وسیعی گردیده است. به این صورت که بعد از انقلاب صنعتی اروپا در قرن نوزده و صنعتی شدن کشورهای اروپایی و تراکم جمعیت شهرها و تغییرات رژیم غذایی مردم، شیوع پوسیدگی به سرعت افزایش یافت و این کشورها با احساس خطر شروع به کسب آگاهی بیشتر درباره پوسیدگی و اتیولوژی آن با یک بسیج همگانی اقدام به پیشگیری از بروز آن نمودند  و نتیجه آن در اواخر قرن حاضر به صورت کاهش شدید و کنترل پوسیدگی دندان بود.

علیرغم توانمندی علمی بالای کشور در حوزه دندانپزشکی، عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به پیشرفت های ملی در این حوزه لطمه وارد کرده است. افزایش  معضلات بهداشتی دهان و دندان و همچنین محرومیت طبقات نیازمند جامعه از خدماتت پزشکی به دلیل عدم دسترسی برخی مناطق به این مراکز و مشکلات اقتصادی ، زمینه را برای طرح برنامه هایی در این حوزه و توسعه مراقبت های بهداشتی  ترغیب می نماید .

زیتون یکی از معروفترین گیاهان آسیایی بوده و بیش از دو هزار سال است که رژیم غذایی مردم وجود دارد . مطالعات مختلف درمورد زیتون و مواد موثر آن خاصیت ضدالتهابی و محافظ نورومی آن را تایید نموده است . اولئوروپین ترکیب اصلی یا ماده موثره زیتون است که به مقدار زیادی در میوه و برگ فراوری نشده زیتون وجود دارد . مطالعات مختلف نشان داده است که این ماده خاصیت نوروپروتکتیو ( محافظت از نورون ها ) در ناهنجاری های مختلف مغزی به عهده دارد . همچنین این ماده با کمک به بدن برای ترشح انسولین بیشتر از ابتلا به دیابت پیشگیری می کند . در مطالعات اخیر نشان داده شده است که اولئوروپین منبع با ارزشی از اسید های چرب غیراشباع ، آنتی کسیدان های پلی فنلی و ویتامین ها است . این ماده با کاهش فعالیت آنزیم نیتریک اکسید سنتاز که یکی از آنزیم های مرتبت با التهاب ناخواسته در بدن است فعالیت می کند . اثرات اولئوروپین ممکن است به کاهش فرایند های التهابی در بیماری های لثه رخ میدهد کمک کند و باعث ایجاد دهان و دندان های سالم شود .

هدف: هدف کلی ما در این پژوهش تولید و استفاده از خمیر پانسمان ساخته شده به همرا نانوذرات نقره و عصاره ی برگ گیاه زیتون در جلوگیری از  پوسیدگی دندان و در صورت موثر بودن نتایج حاصل از این مطالعه ، استفاده از نتایج تحقیقات گسترده تر در این حوزه است .

روش اجرای طرح: در این بررسی 100 گرم عصاره برگ زیتون جمع آوری شده و در آزمایشگاه خشک می شود. بعد با محلول متانول 80 % حل شد.
این عصاره با استفاده از کاغذ صافی، صاف شده و برای حذف ذرات معلق موجود در عصاره نمونه توسط سانتریفیوژ با سرعت 9000 دور بر دقیقه به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ می شود.از عصاره های گیاهی غلظت 03/0، 06/0، 12/0 گرم بر لیتر تهیه می شود.سپس از نمک نیترات نقره با غلظت یک میلی مولار استفاده می کنیم. سپس 1 میلی لیتر نیترات نقره یک میلی مولار به نمونه ها اضافه میکنیم (نسبت 1 به 3 ) . محلول های مورد نظر هر 15دقیقه برای مشاهده تغیر رنگ به صورت چشمی مورد بازدید قرار گرفته و با مشاهده اولین تغیر رنگ نمونه ها نسبت به مشاهده با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 300 تا 700 نانومتر خوانده می شود.تاثیر این محلول بر روی باکتری streptococcus mutans کشت شده مشاهده شد. در آخر این محلول به خمیر پانسمان اضافه گردید.

نتایج : با بررسی های انجام شده بر روی اثر پلی فنلی و آنتی اکسیدانی اولئوروپین ،  عصاره الکلی برگ غیر فراوری شده گیاه زیتون و استفاده از این عصاره به عنوان یک کاندید دارویی ارگانیک در بیماری های دهان و دندان همچنین نانو ذرات نقره که از زمان های بسیار قدیم برای درمان سوختگی ها ، زخم ها و عفونت های باکتریایی بکار رفته است و استفاده از آنها در خمیر پانسمان توانستیم نقش ضد التهابی ، آنتی باکتریایی و آنتی اکسیدانی اولئوروپین را در شرایط آزمایشگاهی ثابت کنیم ؛ بنابراین می‌توان گفت استفاده از عصاره هیدروالکلی اولئوروپین در خمیر پانسمان به عنوان راهکاری برای پیشگیری یا کند کردن روند پوسیدگی دندان در مراحل اولیه در نظر گرفته شود .

کلید واژه: اولئوروپین . نانوذرات نقره . آنتی باکتریال . استرپتوکوکوس موتانس .

Keywords : Oleuropein . silver nanoparticles . antibacterial . streptococcus mutans