سلامت دام برزگ بخصوص گاو با جمعیتی برابر 5/3 میلیون رآس درکشور، بعنوان مهمترین سرمایه و منبع تولید پروتئین، چرم و... از اهمیت بسزایی برخوردار است. متاسفانه هرساله شاهد تلفات بسیاری در نتیجه بیماری اسیدوز (pH شکمبه بین 2/7- 6) و متعاقب آن کم آبی در بدن گاوها هستیم و از این طریق خسارات جبران ناپذیری به صاحبان سرمایه و اقتصاد کشور وارد شده است. تاکنون تشخیص بیماری اغلب به صورت تجربی و فقط در موارد بحرانی با تست آزمایشگاهی صورت گرفته است که مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی بوده و در بسیاری از موارد، درمان بهنگام صورت نگرفته است.

از اینرو پژوهشگران با هدف تسریع در تشخیص و درمان مناسب این دسته از دام ها و به حداقل رساندن مرگ و میر و  خسارات ناشی از آن اقدام به ساخت دستگاه رطوبت سنج دهانی و pH سنج مدفوع گاوها نمودند. دستگاههای مذکور بر اساس رسانایی و مقاومت الکتریکی ساخته شده اند. .امید برآن است بدین وسیله، علاوه بر کمک به دامپزشکان در مایع درمانی بهنگام گاوها، تولید انبوه این دستگاهها موجبات ارز آوری به کشور را فراهم کند.

در 25 نمونه گاو که تحت آزمایش قرار گرفتند (10 نمونه رطوبت دهانی و 15 نمونه pH  مدفوع) نتایج حاصل توسط  pH متر، 150-170 میکروآمپر گزارش شد، مقادیر نزدیک تر به 200 میکرو آمپر (بالاترین حد اسیدی در نظر گرفته شده، برابر 6)، مشکوک به اسیدوز بودند.

دستگاه رطوبت سنج، مقاومت الکتریکی زبان گاوهای مادر، را بین 5-7 مگا اهم نشان داد و این میزان با گوساله های سالم و 2 ماهه آنها یکسان بود. مقاومت الکتریکی زبان گوساله های دچار کم آبی، بالاتر بود. بدین ترتیب با افزایش میزان کم آبی مقاومت الکتریکی افزایش پیدا می کند.

کلید واژه: گاو، دام، مایع درمانی، اسیدوز، بزاق، شکمبه، کم آبی، pH

Keywords: Cow, Cattle, Livestock, FluidTherapy, Acidosis, Saliva, Rumen, Dehydration, pH