توجه، توانايي انتخاب بخشي از اطلاعات محيط به منظور پردازش بعدي است (گوردون شرودر، 2001). توجه پایدار که عموم مردم آن را با عنون تمرکز می‌شناسند، توانایی حفظ توجه به طور پیوسته بر یک فعالیت نیازمند پردازش شناختی است. دو عنصر حافظه فعال و گوش به زنگی، توجه پایدار را تشکیل می‌دهند. حافظه فعال در واقع انجام دادن یک نوع پردازش شناختی یا تغییر و تحولی در اطلاعات، همزمان با نگهداری ذهنی آن‌هاست. عنصر گوش به زنگی نیز به معنی حفظ مستمر توجه در طول فعالیت است (سولبرگ، 2001).

تیپ‌هاي زمانی به معنی تفاوت‌های فردی در ریتم زیستی افراد است. این تفاوت در ریتم زیستی ممکن است در عملکردهای مختلف افراد تاثیرگذار باشد (مکاکی و همکاران، 2004). پژوهش‌های مربوط با این موضوع نشان می‌دهد که می‌توان افراد مختلف را در دو دسته تیپ‌های زمانی صبحگاهی و شامگاهی دسته‌بندی کرد. افراد دارای تیپ‌ زمانی صبحگاهی افرادي هستند که صبح زودتر و سرحال‌تر بیدار می‌شوند. آن‌ها در ساعات اولیه روز در مقایسه با افراد شامگاهی توانایی و کارایی بیشتري دارند. اوج زمان هوشیاري این افراد در ساعات پایانی صبح است. برعکس آن‌ها، افراد دارای تیپ‌ شامگاهی به سختی بیدار می‌شوند و هنگام بیداري خسته هستند. این افراد تمایل دارند تا دیر وقت در شب بیدار بمانند. عصرها کارایی بالاتر دارند و اوج زمان هوشیاري آن‌ها در ساعات پایانی عصر است (لاریچه و حقایق، 1396)

تحقیقات نشان داده‌اند که این تیپ‌های زمانی می‌توانند بر عملکرد افراد تاثیر بگذارند. بنابراین دانستن تیپ‌های زمانی به افراد کمک می‌کند تا بیشترین زمان کارایی خود را تشخیص دهند و بتوانند از آن بهترین استفاده را بکنند. با توجه به اهمیت تیپ‌های زمانی در عملکردهای شناختی مانند توجه، این مطالعه در پی آن است که ارتباط تیپ‌های زمانی صبحگاهی و شامگاهی را با عملکرد توجه پایدار (تمرکز) در افراد بررسی کند و به این سوال پاسخ دهد که آیا واقعا زمان انجام فعالیت‌های افراد با توجه به تیپ زمانیشان، می‌تواند عملکرد تمرکز بالاتری را پیش‌بینی کند؟

در این پژوهش از پرسشنامه سنجش تیپ زمانی صبحگاهی-شامگاهی (MEQ)، و تست کامپیوتری ارزیابی توجه پایدار (T.O.A.V)، برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. روش تحلیل آماری، مقایسه میانگین‌ها و نیز همبستگی پیرسون می‌باشد.

نتایج نشان داد که ویژگی‌های تیپ زمانی بر روی افراد صبحگاهی، موثرتر از افراد شامگاهی است و افراد شامگاهی از ویژگی‌های ریتم زیستی خود کمتر در عملکردهایشان تاثیر می‌پذیرند.

کلید واژه‌ها: توجه پایدار، تمرکز، تیپ‌های زمانی، تیپ زمانی صبحگاهی، تیپ زمانی شامگاهی

Keywords: Sustained Attention, Focus, Chronology Type, Morningness Chronology Type, Eveningness Chronology Type